Haşr suresi kaçıncı sayfada kaçıncı cüzde
Haşr Suresi, Kur’an’ın 24 ayetten oluşan 59. suresidir ve adını içerdiği anlam dolu kelime olan “haşr“dan almaktadır. Bu kelime, Arapça kökenli olup, ikinci ayette geçen ve “toplayıp sürme” anlamına gelen bir terimi ifade eder. Haşr veya haşir terimi, Arapça dilinde bir araya getirip toplama eylemini ifade eder.
Haşr Suresi, Kur’an’ın 59. sırasında ve 28. cüzde yer alan bir suredir. İsmi, ikinci ayette geçen “elHaşr” kelimesinden gelmektedir, bu kelime Arapça’da toplamak anlamına gelir. Sure, 544. sayfada başlar ve 547. sayfada sona erer.
Medine döneminde nazil olan bu sure, toplamda 24 ayetten oluşmaktadır. Ana konusu, Medine’de yaşayan ve Hz. Peygamber’le antlaşma yapan Nadîroğulları’nın ihaneti sonucu Medine’den sürülmesi olayı ile ilgilidir. Ayrıca, münafıkların Yahudilerle anlaşma yapması da surede ele alınan konulardan biridir.
Mushaftaki sıralamada elli dokuzuncu, iniş sırasına göre ise yüz birinci sırada bulunan Haşr Suresi’nin, Uhud Savaşı’ndan beş ay kadar sonra nazil olduğu düşünülmektedir. Ancak, iniş sırası konusunda bazı rivayetlerde Mümtehine Suresi ile karıştırılmış olabilir, bu nedenle sıralama yapılırken dikkatli olunmalıdır.
Haşr suresinin konusu
Özellikle Haşr Suresi’nin ilk âyeti ile son üç âyetinde, bütün varlıkların Allah’ı eksikliklerden tenzih ettiği vurgulanmakta, O’nun birliği, yüceliği, ilminin sınırsızlığı, rahmet ve şefkatinin enginliği, irade ve gücünün mutlaklığı, eşsiz yaratıcı oluşu üzerinde durularak kalplere tevhid inancının, Allah sevgisi ve saygısının yerleştirilmesi amaçlanmaktadır. İlerleyen âyetlerde ise, antlaşmalarını bozan bir yahudi kabilesinin başına gelen sürgün felâketinin örnek gösterilerek bu olaydan ibret alınması istenmekte ve müslümanlara toplum olarak elde edilen imkânların paylaştırılması konusunda yol gösterilmekte, ideal mümin tipiyle ilgili tasvirler yapılmaktadır.
Diğer taraftan, münafıkların ve onlara destek olanların, müslüman görünümlü olmalarına rağmen ahitlerini bozarak gizli ilişkiler kurup türlü entrikalar çevirmeleri konu edilmekte, müslümanlar hem bu tür davranışlardan sakındırılmakta hem de kendilerine moral verilmektedir. Söz konusu âyetlerde, müslümanların nefis muhasebesi yapmalarının ve ebedî hayat için hazırlıklı olmalarının önemi vurgulanmakta, Kur’an’a muhatap olmanın şerefine işaret edilirken aynı zamanda bu muhatap olmanın büyük bir sorumluluk getirdiği hatırlatılmakta ve bir örnek verilmektedir. (İngiliz şarkiyatçısı Richard Bell’in Haşr Suresi’ndeki âyetlerin tertibiyle ilgili öne sürdüğü görüşün eleştirisi için bkz. Emin Işık, “Haşr Sûresi”, DİA, XVI, 426).
